Also ist das höchste Gut in der Welt nur möglich, so fern eine oberste Ursache der Natur angenommen wird, die eine der moralischen Gesinnung gemäße Causalität hat. Nun ist ein Wesen, das der Handlungen nach der Vorstellung von Gesetzen fähig ist, eine Intelligenz (vernünftig Wesen) und die Causalität eines solchen Wesens nach dieser Vorstellung der Gesetze ein Wille desselben. Also ist die oberste Ursache der Natur, so fern sie zum höchsten Gute vorausgesetzt werden muß, ein Wesen, das durch Verstand und Willen die Ursache (folglich der Urheber) der Natur ist, d. i. Gott.
Συνεπώς το summum bonum [“υπέρτατο καλό”] είναι δυνατόν σε ένα κόσμο μόνο υποθέτοντας ένα υπέρτατο Ον ως αιτία της ηθικής. Ένα ον που μπορεί να ενεργεί βάσει της σύλληψης νόμων είναι ευφυές (ένα έλλογο ον) και η αιτιότητα ενός τέτοιου όντος βάσει αυτής της σύλληψης νόμως είναι η θέλησή του· άρα η υπέρτατη αιτία της φύσης, που πρέπει να προϋποτεθεί ως συνθήκη του summum bonum, είναι ένα ον που είναι η αιτία της φύσης βάσει ευφυΐας και θελήσεως και κατα συνέπεια συγγραφέας της [φύσης], που είναι ο Θεός.
Immanuel Kant, Kritik der praktischen Vernunft,
βιβλίο ΙΙ, κεφ. V, σελ.125 (γραμμες 15-22), 1788
Βάσει της Αγγλικής μετάφρασης του Thomas Kingsmill Abbott
Τα ηθικά επιχειρήματα, η τελευταία μεγάλη κατηγορία των επιχειρημάτων υπέρ της ύπαρξης Θεού, είναι δύο ειδών. Το πρώτο, όπως αναπτύσσεται στα κείμενα φιλοσόφων, π.χ. την “Κριτική του Πρακτικού Λόγου” του Immanuel Kant, υποστηρίζει πως υπάρχει ηθική τάξη στον κόσμο και πως η ύπαρξή της μπορεί να εξηγηθεί μονάχαρα από την ύπαρξη ενός θεϊκού νομοθέτη. Σε άλλα απολογητικά έργα το επιχείρημα παίρνει τη μορφή ισχυρισμού πως κάθε κρίση περί καλού και κακού προϋποθέτει την ύπαρξη Θεού, αφού μπορούμε να κρίνουμε το πόσο καλό είναι κάτι μόνο συγκρίνοντάς το με το Θεό, που είναι το ανώτερο καλό.
Φυσικά υπάρχουν κάποιοι άθεοι που αρνούνται ότι η ηθική είναι κάτι που υπάρχει και, παρόλο που αυτό θα διέλυε το ηθικό επιχείρημα, πιστεύω πως μια τέτοια νίκη θα είχε πολύ μεγάλο τίμημα. Μια καλύτερη λύση είναι να αναγνωρίσουμε πως η αθεΐα είναι πλήρως συμβατή με μια παγκόσμια, αντικειμενική ηθική φιλοσοφία, μια φιλοσοφία χτισμένη στη λογική, την ενσυναίσθηση και την αναγνώριση της κοινής ανθρώπινης φύσης μας. “Το Άρρητο Καρότο και το Άπειρο Μαστίγιο” εξηγεί περισσότερο αυτό το ηθικό σύστημα και δείχνει για ποιο λόγο δεν απαιτείται Θεός για να αιτιολογήσει την ύπαρξή του.
Για την ακρίβεια, θα μπορούσε να υποστηριχθεί πως η αθεΐα είναι καλύτερο θεμέλιο για μια αντικειμενική ηθική από το θεϊσμό. Ο λόγος γι’αυτό είναι ότι όταν υποθέσουμε, όπως κάνουν οι ένθεοι, ότι ένα ον είναι η υπέρτατη πηγή ηθικής, τότε βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το Δίλημμα του Ευθύφρoνα: Ο Θεός εγκρίνει κάτι επειδή είναι καλό ή είναι καλό επειδή το εγκρίνει ο Θεός; Αν ισχύει το πρώτο, τότε υπάρχει αντικειμενική ηθική πέρα από το Θεό και μπορούμε να τον παρακάμψουμε για να αντλήσουμε την ηθική μας απ’ευθείας από εκεί. Αν ισχύει το δεύτερο, τότε το καλό και το κακό βασίζεται αποκλειστικά στα καπρίτσια του Θεού και δεν υπάρχει γνήσια αντικειμενική ηθική, οπότε δεν υπάρχει καθόλου ηθική. Υπό αυτό το πρίσμα, το ηθικό επιχείρημα αυτοαναιρείται.
Να παρατηρήσω πάντως εδώ πως το επιχείρημα του Καντ συγκεκριμένα είναι καθαρά υποθετικό: ΑΝ υπάρχει υπέρτατο καλό, ΤΟΤΕ υπάρχει Θεός. Αυτό μπορεί να καταρριφθεί χωρίς τις επιπτώσεις που φοβάται ο Ebonmuse, αρκεί να πούμε πως αν και η ηθική υπάρχει, δεν υφίσταται λόγος να πιστέψουμε πως υπάρχει στην πραγματικότητα η ακραία έννοια του “υπέρτατου καλού”. Ίσως και να κρύβεται μια κυκλικότητα σ’αυτό το επιχείρημα, καθώς θεωρώ δύσκολο να μπορέσει να αποδείξει κάποιος την ύπαρξη του υπέρτατου καλού χωρίς να επικαλεστεί κάποια θεότητα, της οποίας την ύπαρξη προσπαθεί να αποδείξει αυτό το επιχείρημα.
Καταχώρηση σχολίου για 2η φορά! ( Με πούλησε χοντρά το wordpress).
Πιάνεσαι με ένα θέμα με το οποίο ασχολούμαι τον τελευταίο καιρό. Το κίνητρο είναι οι δημόσιες αντιπαραθέσεις του Ευαγγελιστή William Lane Craig , πιο πρόσφατα με τον Sam Harris και τον Lawrence Krauss. Το επιχείρημα της ανάγκης παραδοχής της ύπαρξης Θεού αν παραδέχεσαι ότι πρέπει να υπάρχουν αντικειμενικά ηθικά κριτήρια είναι ένα από τα 5 επιχειρήματα που πραγματεύεται για να υποστηρίξει ότι είναι πιο πιθανό να υπάρχει Θεός από το να μην υπάρχει .
Θα παραθέσω μια επιπλέον προβληματική επαγωγή αυτής της παραδοχής , παρόλο που όπως γράφεις και συ , είναι εξ ‘αρχής θέμα σύμβασης να κάνουμε την αξιωματική παραδοχή για το αν υπάρχουν αντικειμενικό καλό και κακό.
Έτσι:
Αν υπάρχει όντως αντικειμενικό καλό και κακό το οποίο πηγάζει από μια Θεότητα λόγω σύμβασης τότε ο μόνος τρόπος για να τα ανακαλύψει ο άνθρωπος είναι μέσω Θεϊκής παρέμβασης (αποκάλυψη για παράδειγμα). Αν μπορεί ο άνθρωπος να τα ανακαλύψει ανεξάρτητα τότε ο Θεός είναι αδιάφορος (επιχείρημα μεσάζοντα). Η αποκάλυψη θα πρέπει όμως να γίνεται συνεχώς και σε όλο το σύμπαν για να είναι έγκυρη. Επίσης θα πρέπει να είναι κατανοητή σε όλο το σύμπαν με τον ίδιο τρόπο. Η μερική αποκάλυψη ακυρώνει την αντικειμενικότητα.
Όσο αυτό δε συμβαίνει τότε το όλο επιχείρημα είναι απλά μια θεωρητική σύμβαση , ένα ανθρώπινο μοντέλο δηλαδή, το οποίο θα πρέπει να κριθεί ως αυτό σε αντιδιαστολή με άλλα προτεινόμενα ηθικά μοντέλα που δεν προϋποθέτουν την ύπαρξη Θεού.
Δε σε πούλησε η WordPress, απλά κρατήθηκε το σχόλιο επειδή είχε πολλά λινκ (είναι για αποφυγή σπαμ). Και για τους άλλους που ενδιαφέρονται να παραθέσω το λινκ σου:
http://scienceblogs.com/pharyngula/2011/04/lawrence_krauss_vs_william_lan.php