◄◄ | ◄ | Η Εποχή της Λογικής: Μέρος 1ο – Ανακεφαλαίωση |
▲ | Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ | ► | ►► |
(CC) 2009 EvanT |
Όπως ανέφερα στο προηγούμενο μέρος της “Εποχής της Λογικής”, εδώ και καιρό σκόπευα να δημοσιεύσω τις σκέψεις μου για τη Θρησκεία, αλλά είχα πει ότι σκόπευα να τις κρατήσω για αργότερα στη ζωή μου, ώστε να αποτελούν το τελευταίο μου έργο. Η κατάσταση ωστόσο στη Γαλλία στο τέλος του 1793, με ανάγκασε να μην το καθυστερήσω άλλο. Οι δίκαιες και ανθρωπιστικές αρχές της Επανάστασης, που πρώτη διέδωσε η Φιλοσοφία, είχαν εγκαταλειφθεί. Η ιδέα, τόσο επικίνδυνη για την Κοινωνία, όσο υποτιμητική και για τον Μεγαλοδύναμο, ότι οι ιερείς μπορούν να συγχωρέσουν αμαρτίες, αν και έμοιαζε να μην υπάρχει πλέον, είχε αμβλύνει τα αισθήματα της ανθρωπότητας και την είχε απερίσκεπτα προετοιμάσει για την διάπραξη οποιουδήποτε εγκλήματος. Το στερούμενο ανεκτικότητας πνεύμα του εκκλησιαστικού διωγμού είχε μεταφερθεί στην πολιτική· τα αυτοαποκαλούμενα Επαναστατικά δικαστήρια αντικατέστησαν την Ιερά Εξέταση και η γκιλοτίνα την πυρά. Είδα πολλούς στενούς μου φίλους να καταστρέφονται, άλλους να στέλνονται καθημερινά στη φυλακή και είχα λόγο να πιστεύω ότι η ίδια μοίρα επιφυλασσόταν και για μένα.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, άρχισα το πρώτο μέρος της “Εποχής της Λογικής”. Αν και έγραφα εναντίον και της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, δεν είχα Βίβλο για να συμβουλευτώ και ούτε μπορούσα να βρω μία,[1] αλλά έγραψα ωστόσο ένα έργο που κανείς που πιστεύει στη Βίβλο, ακόμα κι αν είχε στη διάθεσή του όλη την Εκκλησιαστική Βιβλιοθήκη, δεν θα μπορούσε να διαψεύσει. Προς τα τέλη του Δεκεμβρίου του ιδίου έτους, [του 1973,] έγινε δεκτή μία διάταξη με την οποία όλοι οι ξένοι εξαιρούνταν από τη συμμετοχή στο Κοινοβούλιο. Ξένοι υπήρχαν μόνο δύο, ο Anarchasis Cloots[2] και εγώ και κατά το λόγο του, υποστηρίζοντας τη διάταξη, ο Bourdon de l’Oise[3] “φωτογράφισε” ουσιαστικά εμένα.
Συμπεραίνοντας μετά από αυτό ότι μου έμεναν μόνο λίγες ημέρες ελευθερίας, έκατσα και τελείωσα το έργο όσο το δυνατόν γρηγορότερα και δεν είχαν περάσει ούτε έξι ώρες αφ’ότου το τελείωσα στην τωρινή του μορφή, όταν εμφανίστηκε ένας φρουρός γύρω στις τρεις τα ξημερώματα με μια διαταγή υπογεγραμμένη από τις επιτροπές Δημοσίας Ασφάλειας και Γενικής Ασφαλείας, σύμφωνα με την οποία τελούσα υπό σύλληψη ως ξένος και θα μεταφερόμουν στις φυλακές του Λουξεμβούργου. Καθ’οδόν, προσπάθησα και επικοινώνησα με τον Joel Barlow και του εμπιστεύθηκα το χειρόγραφο, που θα ήταν πιο ασφαλές μαζί του, παρά μαζί μου στη φυλακή· και μη γνωρίζοντας ποια θα ήταν η τύχη της Γαλλίας ή εμού του ιδίου, το έθεσα υπό την προστασία των πολιτών των Ηνωμένων Πολιτειών.
Είναι σωστό να αναφέρω ότι ο φρουρός που εκτέλεσε την εντολή και ο εκπρόσωπος της επιτροπής Γενικής Ασφαλείας, που τον συνόδευε για να εξετάσει τα έγγραφά μου, μου φέρθηκαν όχι μόνο με κοσμιότητα, αλλά και με σεβασμό. Ο διευθυντής της φυλακής του Λουξεμβούργου Benoit, ένας καλόκαρδος άνθρωπος, μου φέρθηκε όσο πιο φιλικά μπορούσε, όπως και όλη του η οικογένεια, για όσο διάστημα είχε το αξίωμα. Απομακρύνθηκε από αυτό, συνελήφθη και δικάστηκε για μια κακόβουλη κατηγορία, αλλά τελικά αθωώθηκε.
Ενώ βρισκόμουν ήδη τρεις εβδομάδες στο Λουξεμβούργο, οι Αμερικανοί στο Παρίσι πήγαν στο σώμα του Συμβουλίου για να με διεκδικήσουν ως συμπατριώτη και φίλο, αλλά ο Πρόεδρος Vadier,[4] που ήταν και πρόεδρος της επιτροπής Γενικής Ασφαλείας και είχε υπογράψει τη σύλληψή μου, του είπε ότι είχα γεννηθεί στην Αγγλία.[5] Δεν έμαθα τίποτε άλλο μετά από αυτό από τον έξω κόσμο μέχρι την πτώση του Ροβεσπιέρου, την 9η Thermidor.[6]
Δύο μήνες πριν από αυτό το γεγονός έπεσα στο κρεβάτι με υψηλό πυρετό και όλα τα συμπτώματα έδειχναν ότι θα πέθαινα, ενώ ακόμα και τώρα δεν έχω συνέλθει εντελώς. Τότε θυμήθηκα με ανανεωμένη ικανοποίηση και συνεχάρηκα τον εαυτό μου που πρόλαβα και έγραψα το πρώτο μέρος της “Εποχής της Λογικής”. Δεν έτρεφα μεγάλες ελπίδες ότι θα επιζούσα και οι τριγύρω μου είχαν ακόμη λιγότερες. Γνωρίζω λοιπόν, λόγω εμπειρίας, τη συνειδησιακή δοκιμασία στην οποία με υπέβαλαν οι αρχές μου.
Φυλακισμένοι μαζί μου ήταν και οι εξής τρεις: ο Joseph Vanhuele εκ Bruges, ο Charles Bastini και ο Michael Robyns εκ Louvain. Την αδιάκοπη και αγωνιώδη φροντίδα τους, μέρα-νύχτα, τη θυμάμαι με ευγνωμοσύνη και την αναφέρω με μεγάλη χαρά. Έτυχε ο γιατρός (Δρ. Graham) και ο χειρουργός (Κος Bond) μέρος της ακολουθίας του Στρατηγού O’Hara,[7] να είναι τότε στο Λουξεμβούργο. Ελπίζω να μην τους δημιουργήσω πρόβλημα, επειδή είναι μέλη της Αγγλικής Κυβέρνησης, με το να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου, αλλά δεν θα συγχωρούσα τον εαυτό μου αν δεν το έκανα, καθώς επίσης και προς το γιατρό του Λουξεμβούργου, Δρ. Markoski.
Πιστεύω, επειδή δεν μπορώ να βρω άλλη αιτία, ότι ο λόγος που ζω σήμερα ήταν η ασθένειά μου. Ανάμεσα στα χαρτιά του Ροβεσπιέρου που εξετάστηκαν από το Συμβούλιο από μια ομάδα βουλευτών, βρέθηκε και ένα χειρόγραφο του Ροβεσπιέρου με τα ακόλουθα λόγια:
“Demander que Thomas Paine soit decrete d’accusation, pour l’interet de l’Amerique autant que de la France.” | “Απαιτήστε ο Thomas Paine να κριθεί ένοχος [για δράση ενάντια] στο συμφέρον της Αμερικής και της Γαλλίας.” |
Γιατί τελικά αυτή η πρόθεση δεν πραγματοποιήθηκε, δεν το γνωρίζω και δεν μπορώ να το μάθω και γι’αυτό το αποδίδω στο ότι δε γινόταν να εκτελεστώ λόγω της ασθένειάς μου.
Το Συμβούλιο, για να αποκαταστήσουν την αδικία που είχα υποστεί, με κάλεσε δημόσια και ομόφωνα [να ξαναναλάβω τη θέση που κατείχα] κάτι που δέχθηκα για να φανεί ότι μπορούσα να υποστώ την αδικία χωρίς να πληγώσει τις αρχές ή τη διάθεσή μου. Όχι επειδή οι αρχές είχαν καταλυθεί, αλλά επειδή είχαν απλά εγκαταλειφθεί.
Αφότου απελευθερώθηκα, έχω δει πολλές εκδόσεις, κάποιες στην Αμερική και κάποιες στην Αγγλία, που απαντούν στο πρώτο μέρος της “Εποχής της Λογικής”. Αν οι συγγραφείς αρέσκονται στο να το κάνουν αυτό, δεν θα τους εμποδίσω. Μπορούν να γράφουν κατά του έργου και κατά του εαυτού μου όσο θέλουν. Μου κάνουν περισσότερο καλό απ’ότι νομίζουν και δεν έχω αντίρρηση να συνεχίσουν να το κάνουν. Ωστόσο, θα ανακαλύψουν ότι το δεύτερο μέρος, αν και δεν είναι γραμμένο ως απάντηση προς αυτούς, θα τους αναγκάσει να ξαναγυρίσουν στο έργο τους και να υφάνουν τον ιστό τους ξανά. Το πρώτο τμήμα μπορεί εύκολα να απορριφθεί αδιάφορα.
Θα δουν ότι τώρα έχω προμηθευτεί μια Βίβλο και μπορώ να πω ότι είναι χειρότερο ως βιβλίο απ’ό,τι είχα φανταστεί. Αν έσφαλα κάπου στο πρώτο μέρος της “Εποχής της Λογικής” είναι στο ότι μίλησα ευγενέστερα για κάποια τμήματα του βιβλίου απ’ότι άξιζαν.
Παρατηρώ ότι πάνω-κάτω όλοι οι αντίπαλοί μου χρησιμοποιούν για να βοηθηθούν τις Γραφές ως απόδειξη και τη Βίβλο ως απόλυτη αλήθεια. Είναι τόσο γνώστες του αντικειμένου ώστε συγχέουν την αμφισβήτηση της αυθεντικότητας με την αμφισβήτηση των δογμάτων. Θα τους διορθώσω ωστόσο, ώστε αν χρειαστεί να γράψουν κι άλλα, να ξέρουν από πού να ξεκινήσουν.
THOMAS PAINE
Οκτώβριος 1795
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 ▲ | Στο πρωτότυπο: “Under these disadvantages, I began the former part of the Age of Reason; I had, besides, neither Bible nor Testament to refer to, though I was writing against both;…” Με τη λέξη “Bible” ο συγγραφέας εννοεί την Παλαιά Διαθήκη και με τη λέξη “Testament” την Καινή. |
2 ▲ | Ολλανδικής καταγωγής ευγενής από Πρωσική οικογένεια και βαρώνος του de Cloots. Το κανονικό του όνομα ήταν Jean-Baptiste du Val-de-Grâce, αλλά κατά τη Γαλλική Επανάσταση άλλαξε το όνομά του σε Anarchasis και απαρνήθηκε τον τίτλο του βαρώνου. Αυτοαποκαλέστηκε “προσωπικός εχθρός του Θεού” όταν απαρνήθηκε όλες τις αποκεκαλυμένες θρησκείες. Εκτελέστηκε στη γκιλοτίνα το Μάρτιο του 1794, λίγους μήνες μετά τη συγγραφή του δευτέρου μέρους της “Εποχής της Λογικής”. |
3 ▲ | Γάλλος πολιτικός με κανονικό όνομα François Louis Bourdon. Είχε ενεργό ρόλο κατά τη Γαλλική Επανάσταση και υποστήριξε την άμεση εκτέλεση του Λουδοβίκου του 16ου, κάτι το οποίο έβρισκε τον Paine αντίθετο. |
4 ▲ | Μάλλον πρόκειται για τον Γάλλο πολιτικό της περιόδου της Γαλλικής Επανάστασης Marc-Guillaume Alexis Vadier (17/7/1736-14/12/1828) |
5 ▲ | Ο Forner σχολιάζει ότι αυτοί οι ευέξαπτοι Αμερικανοί ίσως να μην κατανόησαν το πιο σημαντικό μέρος της απάντησης του Vadeer· συγκεκριμένα το ότι η αίτησή τους ήταν “ανεπίσημη”, δηλαδή δεν είχε γίνει μέσω, ούτε με την έγκριση του Αμερικανού Υπουργού, του Κυβερνήτη Morris. |
6 ▲ | 27 Ιουλίου 1794. Βλ. και εδώ για το Γαλλικό ημερολόγιο |
7 ▲ |
Ο Forner σημειώνει ότι ο O’Hara ήταν ο αξιωματικός που στο Yorktown της Virginia, παρέδωσε την Κορνουάλη και σατιρικά προσέφερε το ξίφος της παράδοσης στον Rochambeau αντί για τον Ουάσινγκτον. Ο Paine δάνεισε στον O’Hara 300 λίρες όταν έφυγε από τη φυλακή, χρήματα που είχε κρύψει μέσα στην κλειδαριά του κελιού του. ΣτΜ: Ο Charles O’Hara (1740-1802) Άγγλος Στρατηγός που υπηρέτησε στον Επταετή Πόλεμο, την Αμερικανική και τη Γαλλική Επανάσταση. |
Τα σχόλιά σας είναι ευπρόσδεκτα / Your comments are welcome