[JH] Σκοτώνοντας την Ιστορία: Ο πόλεμος του ISIS κατά του Πολιτισμού

Killing History: The ISIS war on Civilization 08.03.2015 © Joseph Hoffmann

Ευρετήριο κειμένων του Joseph Hoffmann

Ένα από τα βασικά στοιχεία των θρησκειών της Βίβλου είναι η εικονοκλασία -κυριολεκτικά η καταστροφή των ειδώλων. Οι αρχαίοι Εβραίοι ανέπτυξαν μια αντιπάθεια για τα αγάλματα και τις εικόνες κάποια στιγμή κατά την 1η χιλιετία π.Κ.Χ. και αφού επανήλθαν μερικές φορές στη λατρεία τους, αποφάσισαν να τα απαγορεύσουν μια και καλή, αφού ο Θεός τους ήταν “Θεός ζηλωτής, πάνω από τον οποίο δεν μπορούν να υπάρχουν άλλοι” (Έξοδος 20,4).

Αυτό ήταν περισσότερο ευχολόγιο από πλευράς τους, δεδομένου πως στις διάφορες στρατιωτικές συγκρούσεις με τους πολυθεϊστές που τους περιτριγύριζαν, οι Ισραηλίτες συχνά έχαναν από αυτούς τους άλλους θεούς.

Οι Χριστιανοί προσπάθησαν για λίγο να αγνοήσουν την πλούσια παγανιστική κληρονομιά ναών και αγαλμάτων, αλλά εν τέλει υπέκυψαν στον πειρασμό να φτιάχνουν εικόνες, να αφιερώνουν εκκλησίες σε αγίους και να παράγουν χιλιάδες εικόνες και να προωθούν τη λατρεία τους.

Αργότερα οι Χριστιανοί της Ανατολής αποφάσισαν να περιορίσουν την πρακτική, βρίσκοντάς την αρκετά όμοια με τη λατρεία των ειδώλων που καταδίκαζε ο Δεκάλογος. Και έπειτα, κατά τη Μεταρρύθμιση, οι Χριστιανοί της Δύσης έκαναν διάφορες σπασμωδικές απόπειρες να καθαρίσουν τις προτεσταντικές εκκλησίες από τα αγάλματα και τους βωμούς και να καταστρέψουν τα μοναστήρια που είχαν γίνει εργοστάσια παραγωγής τους.

Τον πρώτο καιρό η ισλαμική εικονοκλασία εκφράστηκε με την μετατροπή εκκλησιών σε τζαμιά, με την απόξεση μωσαϊκών, την κάλυψη τοιχογραφιών με μπογιά, τη μετατροπή καμπαναριών σε μιναρέδες και την κυριολεκτική καταστροφή χριστιανικών αγαλμάτων. Αντίστοιχα οι Καθολικοί ανέκτησαν αρκετές εκκλησίες, ειδικά στην Ισπανία, και μεθοδικά τους πρόσθεσαν νέους βωμούς και αγίους από πέτρα και μάρμαρο.

Οπότε αυτό που συμβαίνει στη Συρία και το Ιράκ με την καταστροφή των αρχαιοτήτων της Νιμρούντ έχει ιστορία. Έχει όμως και διαφορές. Ο ριζοσπαστικός μονοθεϊσμός πάντα εκφραζόταν με την καταστροφή των βωμών των θρησκευτικών αντιπάλων. Είναι ένας απτός τρόπος για να πει κανείς πως η πίστη μου είναι καλύτερη από τη δικιά σου, το δόγμα μου είναι το σωστό, βασισμένο στο βιβλίο μου και την αποκάλυψή μου -που είναι ορθά εκεί που τα δικά σου είναι λανθασμένα. Μόνο η αγάπη και η θρησκεία μπορούν να παράξουν τόσο ακραίας μορφής ομορφιά και καταστροφή.

Αλλά δεν θα πρέπει να παρασυρθεί κανείς και να πιστέψει πως απλώς επειδή η εικονοκλασία έχει ιστορία, η θρησκεία εν γένει είναι καταδικασμένη να επαναλάβει τους απρόβλεπτους κύκλους καλλιτεχνικού φόνου του παρελθόντος. Πολλοί από τους Μουσουλμάνους φίλους μου έχουν μείνει με το στόμα ανοιχτό με αυτά που γίνονται στη Μέση Ανατολή, όπως ο κόσμος έμεινε με το στόμα ανοιχτό, όταν ανατινάχτηκαν με δυναμίτη οι Βούδες του 6ου αιώνα στο Μπαμιγιάν του Αφγανιστάν. Αυτές οι εκφάνσεις του παράλογου έχουν κάτι το ιδιαίτερα αηδιαστικό, ειδικά επειδή αυτοί που επηρεάζονται δεν επηρεάζονται λόγω θρησκευτικής αφοσίωσης στις συγκεκριμένες εικόνες, αλλά επειδή γνωρίζουμε πως η αρχαιότητα είναι φύσει περιορισμένη και αναγνωρίζουμε ενστικτωδώς πως έχουμε ηθική υποχρέωση να διατηρήσουμε τους κοινούς θησαυρούς του ανθρώπινου παρελθόντος.

Ωστόσο ο μουσουλμανικός κόσμος κατάφερε μόνο να παράξει αδύναμους ψόγους, όπως “μη ισλαμικό” για να περιγράψει αυτό που κάνουν οι παράφρονες με σκοπό να αποκαταστήσουν την αρχική καθαρότητα και την μη ανεκτικότητα του Ισλάμ. Και όταν αναζητούμε ορθούς παραλληλισμούς, όπως έκανε ανόητα ο Μπαράκ Ομπάμα προσφάτως, μαθαίνουμε πως “δεν πάει καιρός από τότε που οι Χριστιανοί και οι Εβραίοι έκαναν βίαιες πράξεις στο όνομα της θρησκείας” -μια κοινοτυπία τόσο ανόητα ανακριβής που μόνο πολιτικός θα μπορούσε να την εκστομίσει. Το ευρύτερο θέμα του Κου Ομπάμα φαίνεται να είναι πως καμία θρησκεία δεν έχει μονοπώλιο στη βία. Αλλά στον τυπικό ακροατή, η σκέψη πως ένας εκνευρισμένος Προτεστάντης ή Χασιδιστής Εβραίος σήμερα θα έκαιγε “αποστάτες” σε κλουβιά ή θα κατέστρεφε με βαριοπούλες κειμήλια του παρελθόντος φαντάζει μάλλον παρατραβηγμένη.

Τι έπαθε ο Αχμέτ; Ένας Κόσμος χωρίς Παρελθόν

Το πραγματικό modus operandi του Ισλαμικού Κράτους είναι η ριζοσπαστική πίστη στον ολοκληρωτισμό. Ενσωματώνει στον μονοθεϊσμό του την ως επί το πλείστον παρωχημένη έννοια του εβραϊκού δόγματος του εκλεκτού λαού, την χριστιανική αποστολή για ευαγγελισμό ενός μοναδικού μηνύματος σωτηρίας, σε συνδυασμό με την μονομανία με το απόλυτο του εσχατολογικού του οράματος: Δεν υπάρχει θεός πλην του Αλλάχ, κανένας προφήτης πλην του Μωάμεθ και καμία αποκάλυψη πέραν του Κορανίου. Για κάποιους Μουσουλμάνους, όπως εκείνους που εκπροσωπούνται από το Ισλαμικό Κράτος, αποτέλεσμα αυτών είναι ότι υπάρχει μόνο μία ορθή ερμηνεία της πίστης, οπότε όχι μόνο οι Χριστιανοί και οι άπιστοι πρέπει να αλλαξοπιστήσουν ή να πεθάνουν, αλλά και οι άλλοι Μουσουλμάνοι που πιστεύουν σε κάποια αιρετική εκδοχή του τακφιριστικού-σαλαφιστικού Σουνιτικού Ισλαμισμού στον οποίο ανήκουν. Ωστόσο, το να κατανοήσουμε το ιδεολογικό είδος του Ισλάμ που εκπροσωπεί το Ισλαμικό Κράτος δεν εξηγεί την επιτυχία τους, την αυξανόμενη δημοφιλία τους σε νεαρούς Μουσουλμάνους από μια πληθώρα θρησκευτικών υποβάθρων ή την σκληρότητα των μεθόδων τους.

Θεολογικά το Ισλάμ, και στην κανονική και στην ακραία μορφή του, μοιάζει με τον Χριστιανισμό μόνο επιφανειακά. Η διαίσθηση των περισσότερων Εβραίων και Χριστιανών πως το Ισλάμ είναι οντολογικά διαφορετικό από τις άλλες βιβλικές θρησκείες είναι μια αρκετά ακριβής άποψη. Το Ισλάμ δεν βρίσκεται εκεί που ήταν ο Χριστιανισμός πριν από 500 ή 1000 χρόνια. Δεν είναι μια θρησκεία στα πρόθυρα μεταρρύθμισης, διαφωτισμού και μοντερνισμού, αλλά μια θρησκεία της οποίας οι βασικές υποθέσεις φαίνεται να την οδηγούν διαρκώς πίσω στην σπηλαιώδη απαρχή της. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της διαρκούς υποτροπής είναι η θέαση που έχει για την ιστορία.

Ο Ιουδαϊσμός λατρεύει την ιστορία του ως μια ιστορία οδύνης, σχεδόν διαρκούς μεταξύ της Εξορίας του 6ου αι. π.Κ.Χ. και του 1945. Αλλά με τη διασπορά τους, οι Εβραίοι έμαθαν να εκτιμούν την ιστορία: η ιστορία έγινε το σπίτι τους, η Βίβλος το συναισθηματικό αρχείο της συνεισφοράς τους στον πολιτισμό. Οι Πέρσες, οι Σύριοι και για λίγο και οι Ρωμαίοι -όλοι βυθισμένοι στις εθνικές τους μυθολογίες- επέτρεψαν στους Εβραίους να έχουν τη θρησκείας τους, το ναό τους, ακόμη και την ψευδαίσθηση ότι είχαν “βασιλιάδες”, αλλά κανένας εβραϊκός πολιτισμός δεν προέκυψε από την Ιερουσαλήμ ή τον νεκρό βορρά της Παλαιστίνης. Η ιστορική μοίρα των Εβραίων εκφράζεται στην ιστορία τους ως περιπλανώμενων και τελικά ως λόγιων και ηθικών φιλοσόφων. Οι Εβραίοι ήταν στην ανθρώπινη ιστορία, όπως είπε κάποτε ο Eric Osborn για τη βιβλική παράδοση, όπως ένα ψάρι στο νερό.

Όταν στον Χριστιανισμό δόθηκε η επιλογή να αποδεχθεί ή να απορρίψει την εβραϊκή κληρονομία, την αποδέχθηκε συμβολικά, αλλά σε μια περίοδο που ο ίδιος ο Ιουδαϊσμός είχε αρχίσει να κατανοεί τις θρησκευτικές απαρχές του πιο φιλελεύθερα. Παρά την δολοφονική διάθεση κατά των Εβραίων από τους Χριστιανούς, από τις Σταυροφορίες, στην Ιερά Εξέταση, στο Ολοκαύτωμα, οι Χριστιανοί έμεναν πεισματικά προσκολλημένοι στην ιδέα ότι ήταν τιμής ένεκεν Εβραίοι, υιοθετημένοι γιοι και κόρες της διαθήκης προς τον Αβραάμ. Δηλαδή, μοιράζονταν μια κοινή ιστορία σωτηρίας και ένας από τους τρόπους με τους οποίους το έκαναν αυτό βασιζόταν στην διατήρηση της ιστορίας και την παραδοχή με τον καιρό της μεταμορφωτικής δύναμης του πολιτισμού δια μέσου της (συχνά διστακτικής) αποδοχής της μάθησης. Είναι αρκετά ακριβές να πούμε πως και ο Ιουδαϊσμός και ο Χριστιανισμός σήμερα είναι ηθικά κινήματα των οποίων τα δόγματα και οι πρωταγωνιστές -συμπεριλαμβανομένου και του Θεού του ίδιου- είναι συμβολικές εκφάνσεις εκείνου που ο Paul Tillich περιέγραφε ως το υπέρτατο ζήτημα. Η ύπαρξη λιτεραλιστικών μορφών Χριστιανισμού και Ιουδαϊσμού δεν αναιρούν αυτό το βασικό μοτίβο απομυθοποίησης και προσαρμογής.

Οι σκηνές που βλέπουμε στο Ιράκ δείχνουν μια άλλη, πιο δαιμονική πλευρά του μονοθεϊσμού: την επιθυμία να διαγραφεί η ιστορία ως μέθοδος κατάκτησης των εσχάτων. Στο Ισλάμ, το Κοράνι είναι το έσχατο βιβλίο, ο Μωάμεθ ο έσχατος προφήτης και η ορθή οδός του Ισλάμ η μοναδική οδός. Όχι ότι μια φορά κι έναν καιρό δεν πίστευαν ακλόνητα τα ίδια για τα δόγματά τους και ο Ιουδαϊσμός και ο Χριστιανισμός, αλλά και οι δυο αρχικοί μονοθεϊσμοί πέρασαν από μια πολιτική και κοινωνική διάψευση που καθιστούσαν αδύνατο να διατηρήσουν τα αρχικά δόγματα, στην αρχική μορφή και με την ίδια ένταση. Για παράδειγμα ο Ιουδαϊσμός ποτέ δεν είχε πίστη στην ανάσταση, ακόμα και τον καιρό του Ιησού. Ο μεσσίας του ποτέ δεν ήταν μια απόκοσμη φιγούρα, μέχρι που άρχισαν να σβήνουν οι ελπίδες για έναν εγκόσμιο σωτήρα. Με το ελάσσων μοτίβο ενός θείου υιού του Θεού και μεσσία, ο Χριστιανισμός κι αυτός ξεκίνησε με απογοήτευση -ο σωτήρας του εκτελέστηκε από τη ρωμαϊκή δικαιοσύνη στην Παλαιστίνη με τη συνεργασία των Εβραίων προυχόντων. Δεν έσωσε κανέναν, αποξένωσε πολλούς και πέθανε ως ταραχοποιός και οικονομικός επαναστάτης. Η απογοήτευση εκλογικεύτηκε (με πολύ βοήθεια από δημοφιλή αποκαλυπτικά κείμενα) ως μια πεποίθηση σε μια δευτέρα παρουσία, όταν όλα θα αποκαλυφθούν -μια πεποίθηση που δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί για χιλιάδες χρόνια ανεκπλήρωτη. Εν ολίγοις τα βασικά δόγματα του Χριστιανισμού και του Ιουδαϊσμού διαψεύσθηκαν από ιστορικά αποτελέσματα, αδιανόητα το 1000 π.Κ.Χ. ή το 1000 Κ.Χ. Η ιστορία πελέκισε τον ενθουσιασμό και δίδαξε σε αυτές τις θρησκείες να ζουν σε ένα κόσμο διαρκώς απομυθοποιούμενο από την επιστήμη και ερμηενεύσιμο χωρίς την ανάγκη της θρησκείας.

Αντίθετα, ο αυτο-ορισμός του Ισλάμ στην πιο ακραία μορφή του -ότι είναι έσχατο από κάθε άποψη- δεν έχει διαψευσθεί. Αξιωματικά δεν μπορεί να διαψευσθεί. Το Ισλάμ είναι αντι-πολιτισμικά και δι-ιστορικά αληθές. Και επειδή η σαλαφιστική μορφή του Ισλάμ δεν αναγνωρίζει την αναλογία των εμπειρών των προγόνων του, του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού (ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα του παραλογισμού του) οι ζηλωτές του νομίζουν πως μπορούν να δημιουργήσουν τις συνθήκες που θα φέρουν την Κρίση. Και θα το κάνουν αυτό με το να υποταχθούν πλήρως στην ερμηνεία της θέλησης του Αλλάχ όπως διακυρήσσεται από τον ανθρώπινο βεζύρη του, τον Abu Bakr al-Baghdadi, γνωστό και ως Χαλίφη Ιμπραήμ.

Θα το κάνουν αυτό αποκεφαλίζοντας απίστους, καίγοντας αιρετικούς, αναγκάζοντας έφηβα κορίτσια να παντρευτούν Μουσουλμάνους μαχητές. Θα το κάνουν εκτελώντας Σιίτες, καταστρέφοντας τους Ασσύριους Χριστιανούς και τις εκκλησίες και τα σπίτια τους, βασανίζοντας και σκοτώνοντας Μανδαίους και Γιαζίντι που κρατήθηκαν ζωντανοί με νύχια και με δόντια μετά από χίλια χρόνια διωγμών και αδιαφορίας. Θα το κάνουν καταστρέφοντας ανεκτίμητους θησαυρούς των αρχαίων Ακκάδιων της Εγγύος Ανατολής στο Μουσείο της Μοσούλης και ισοπεδώνοντας με μπουλντόζες τους αρχαιολογικούς χώρους της αρχαίας Νινευή και της Νιμρούντ, μαζί με το Τζαμί του Προφήτη Ιωνά στη Μοσούλη. Θα το κάνουν καταστρέφοντας χιλιάδες βιβλία και χειρόγραφα των βιβλιοθηκών της Μοσούλης. Ήδη διέλυσαν τη Χάτρα με εκρηκτικά και μπουλντόζες. Ένας τζιχαντιστής στο φιλμ δήλωνε:

Αυτά τα ερείπια πίσω μου, είναι τα είδωλα και τα αγάλματα που οι άνθρωποι του παρελθόντος λάτρευαν αντί για τον Αλλάχ. Ο προφήτης Μωάμεθ γκρέμισε τα είδωλα με τα ίδια του τα χέρια όταν πήγε στη Μέκκα. Μας έδωσε εντολή ο ίδιος ο προφήτης να γκρεμίσουμε τα είδωλα και να τα καταστρέψουμε και οι ακόλουθοι του προφήτη το έκαναν και αυτοί, όταν κατακτούσαν άλλες χώρες.

(Morgan Winsor (5 Μαρτίου 2015).
“ISIS Destroys Iraqi Archaeological Site Of Nimrud Near Mosul”. IBT.
Βρέθηκε στο Ίντερνετ στις 8 Μαρτίου 2015.)

Στην εκδοχή του Ισλαμικού Κράτου της ιστορίας του κόσμου, η προ-ισλαμική ιστορία δεν πρέπει να υπάρχει. Στον κόσμο τους κάθε ίχνος της ιστορίας που δεν επιβεβαιώνει τη στενή τους αντίληψη περί αλήθειας είναι δαιμονική: πρέπει να διαγραφεί, να καταστραφεί, να γίνει σμπαράλια, επειδή ο Θεός ο Παντοδύναμος πρέπει (με κάποιον τρόπο) να απειλείται από τεχνουργήματα 3000 ετών που κείνται εγκαταλελειμμένα και ήσυχα στην άμμο του Ιράκ. Η ιστορία στο θρησκευτικό τους σύμπαν είναι ένα είδος αυταπάτης, μια απάτη που έστειλε ο Διάβολος για να παραπλανήσει τις πρώτες φυλές και λαούς από την αληθινή πίστη. Δεν πρέπει να διατηρηθεί. Πρέπει να διαγραφεί, να απωθηθεί. Η ιστορία είναι η ενσάρκωση του Μη Ισλαμικού και η προ-ισλαμική περίοδος είναι το μεγαλύτερο μέρος της αδιανόητης περιόδου πριν ο Αλλάχ αποκαλύψει τη θέλησή του στον τελευταίο Προφήτη. Η μόνη θέση για έναν πιστό, βάσει αυτής της λογικής, είναι να θεωρήσει την τέχνη, την αρχιτεκτονική, τη μουσική, την επιστήμη, την ελεύθερη έρευνα και τη φιλοσοφία ως αιρετικά, ενώ οι βιασμοί, τα βασανιστήρια, οι καταστροφές, οι αποκεφαλισμοί και η βία (υποβοηθούμενα με smart phone και περιποιημένες εμφανίσεις στα ΜΜΕ) είναι η θέληση του Θεού.

Η δηλητηριώδης λογική του Χαλίφη Ιμπραήμ και των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους είναι ότι με το θάψουν τα ερείπια, το παρελθόν θα σιγήσει και θα παραμείνει νεκρό. Αλλά το εντελώς αντίθετο συμβαίνει: τα ερείπια που έμεναν σχεδόν παραμελημένα στην ιρακινή έρημο τώρα αποτελούν αντικείμενο λατρείας για εκατομμύρια ανθρώπους που ποτέ δεν τα είχαν ακούσει και τα αρχαία φαντάσματά τους ελευθερώθηκαν για να περιπλανηθούν και να στοιχειώσουν τα σύγχρονα ανάκτορα κυβερνήσεων και πολιτισμών και πάνω από όλα, τη σύγχρονη συνείδηση. Καμία θρησκεία δεν αποδεικνύει ότι αποτελεί πλήρωση της ιστορίας με το να κρύβει τα στοιχεία της ιστορίας που προηγήθηκε. Αυτό λέγεται ψέμα. Απάτη. Σε αυτά βασίζεται στο Ισλαμικό Κράτος και όταν καταντήσει να κείται ακίνητο και τελείως νεκρό μέσα στην καταστροφή που προκάλεσε, για αυτά θα το θυμούνται.